देशेगाउँ

गोकर्णेश्वर मन्दिरभन्दा थोरै पूर्वतर्फ एउटा ऐतिहासिक बस्ती छ । जसलाई देश पनि भनिन्छ । पौराणिक ग्रन्थमा ग्रन्थमा भेटिएअनुसार नेपालको सबैभन्दा पुरानो शहर हो देशेगाउँ । जसलाई पौराणिक ग्रन्थहरूमा 'गोकर्णेश्वः देशे भनेर उल्लेख गरिएको छ । जसलाई हिजोआज पुरानो गोकर्ण गाउँका रूपमा चिन्ने गरिन्छ । तलेजु मन्दिर, प्राचीन एक चैत्य र पुरानो मुखुण्डो नाच देखाउने डबली त यहाँका सांस्कृतिक परिचायक नै भए ।लिच्छविकालमा नेपालको राजधानी यहीँ थियो भन्ने कतिपय पुरातत्वविद् हरूको मत छ तर पुष्टि हुन भने सकेको छैन ।लिच्छविकालको राजधानी हो वा होइन भन्ने एकीन प्रमाण नभए पनि यो गाउँ लिच्छिविकालीन हो भन्ने आधार भने धेरै छन् । तर २०७२ सालको भूकम्पले यहाँका पुराना प्रायः सबै घर भत्के । ती घरहरू अधिकांश आधुनिक शैलीमा पुनर्निर्माण गरिएका छन्, नगपालिकाले अब बन्ने नयाँ घरहरू पुरानै शैलीमा आधुनिकता दिएर बनाउन प्रेरित गर्न सक्यो भने देशेगाउँको मौलिकता रहने देखिन्छ । राजधानी काठमाडौं उपत्यकाभित्रको सबैभन्दा पुरानो व्यवस्थित बस्ती भएको देशेगाउँ घुम्न पछिल्ला दिनमा पर्यटकको भीड बढ्न थालेको छ ।